PHẢN BÁC HIỆN TƯỢNG LỆCH CHUẨN TRONG HOẠT ĐỘNG ÂM NHẠC HIỆN NAY
Âm nhạc là món ăn tinh thần quan trọng trong đời sống xã hội hiện nay, góp phần nuôi dưỡng tâm hồn của mỗi con người và định hướng thẩm mỹ xã hội. Tuy nhiên, thời gian gần đây, không ít hiện tượng lệch chuẩn trong hoạt động âm nhạc khiến công chúng lo ngại. Có ý kiến cho rằng đó chỉ là “sự sáng tạo tự do” của nghệ sĩ, nhưng quan điểm ấy hoàn toàn sai lệch và cần được phản bác, lên án mạnh mẽ.
Trước hết, tự do sáng tạo không đồng nghĩa với việc vượt qua chuẩn mực đạo đức và văn hóa. Âm nhạc, dù mang tính sáng tạo, vẫn là một hình thức giáo dục cảm xúc và tư tưởng cho công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Một số ca khúc chứa ngôn từ dung tục, nội dung phản cảm như “Lào gì cũng tôn” của Jack, “Sự nghiệp chướng” của Pháo…. Đang “hot” bị dư luận chỉ trích mạnh mẽ vì không phù hợp với thuần phong mỹ tục của dân tộc. Hay việc một số nghệ sĩ trẻ xuất hiện với trang phục hở hang, vũ đạo gợi cảm quá mức trên sân khấu; biểu diễn thiếu tôn trọng khán giả, họ đã đánh mất giá trị nghệ thuật chân chính cho thấy sự xuống cấp trong ý thức nghề nghiệp. Những hành động đó không phải là sáng tạo, mà là đánh đổi giá trị nghệ thuật để gây sự chú ý rẻ tiền.
Thứ hai, hoạt động âm nhạc lệch chuẩn làm tổn hại đến nền văn hóa và thị hiếu cộng đồng. Khi những sản phẩm âm nhạc “rác” được lan truyền rộng rãi, người nghe dần quen với những giá trị thấp kém, xem nhẹ các tác phẩm có chiều sâu nghệ thuật. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến định hướng thẩm mỹ của xã hội, đặc biệt trong bối cảnh mạng xã hội khiến mọi sản phẩm được lan tỏa nhanh chóng.
Hơn nữa, người nghệ sĩ có vai trò là người dẫn dắt công chúng, chứ không phải là người chiều chuộng sự tò mò nhất thời. Các sản phẩm âm nhạc lệch chuẩn dễ khiến giới trẻ – đối tượng nghe nhạc chủ yếu – bị lệch hướng thẩm mỹ, xem nhẹ những tác phẩm chân chính.
Một nền âm nhạc chỉ có thể phát triển bền vững khi nghệ sĩ ý thức được trách nhiệm xã hội, tôn trọng giá trị văn hóa dân tộc và đạo đức nghề nghiệp. Vì vậy, cần phê phán, loại bỏ những biểu hiện lệch chuẩn như lời ca dung tục, không phù hợp, hình ảnh nhạy cảm, hành vi thiếu tôn trọng khán giả… để trả lại sự trong sáng, nhân văn cho âm nhạc.
Lệch chuẩn trong âm nhạc không thể được biện minh bằng danh nghĩa “sáng tạo” hay “tự do nghệ thuật”. Âm nhạc chỉ có ý nghĩa khi hướng con người đến chân – thiện – mỹ, lan tỏa năng lượng tích cực. Vì vậy, nghệ sĩ cần ý thức rõ trách nhiệm xã hội, giữ gìn chuẩn mực và sáng tạo có văn hóa, để nền âm nhạc Việt Nam phát triển lành mạnh, hiện đại mà vẫn đậm đà bản sắc dân tộc.
