VIỆC THU THẬP BẢN PHOTO SỔ ĐỎ LÀ BƯỚC ĐI CẦN THIẾT ĐỂ LÀM SẠCH DỮ LIỆU ĐẤT ĐAI, PHỤC VỤ NGƯỜI DÂN TỐT HƠN
Trong bài Báo Lao động điện tử có đưa tin của Luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, có các luận điểm như: “Việc yêu cầu người dân photo bản Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) để nộp cho xã/phường là lặp lại công việc mà Nhà nước đã làm là đi ngược cải cách hành chính”.
Tuy nhiên, cần khẳng định rằng: việc thu thập bản photo sổ đỏ không phải là một thủ tục hành chính mới làm tăng gánh nặng cho người dân, mà là một bước phối hợp thực thi chủ trương lớn về xây dựng dữ liệu đất đai quốc gia, một chiến lược quan trọng để nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công về đất đai, cải cách và giải quyết thủ tục hành chính về đất đai cho người dân, doanh nghiệp, nhằm khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên số, dữ liệu số hiện nay.
- Chủ trương xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai
Theo pháp luật hiện hành, như Luật Đất đai 2024, Nhà nước yêu cầu hồ sơ địa chính số phải bao gồm bản sao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Cùng với đó, các văn bản như Nghị định 118/2025/ND‑CP của Chính phủ về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại Bộ phận Một cửa và Công Dịch vụ công quốc gia yêu cầu: cán bộ không được yêu cầu người dân “khai lại, nộp lại” hồ sơ đã có trong hệ thống. Đây là khung pháp lý hướng tới việc giảm tối đa các thủ tục gây phiền hà cho người dân và tăng cường tra cứu, sử dụng dữ liệu có sẵn. Như vậy, yêu cầu người dân nộp bản photo chỉ thực sự phù hợp với mục đích “làm sạch, làm giàu” dữ liệu đất đai khi cơ sở dữ liệu nội bộ chưa đầy đủ hoặc chưa hoàn thiện. Việc này là bước trung gian để đẩy nhanh tiến độ, chứ không phải là thủ tục mới nhằm gây phiền hà.
- Cải cách hành chính không đồng nghĩa với “không làm gì”
Tinh thần cải cách hành chính của Đảng và Nhà nước không phải là “không phát sinh bất kỳ thu thập thông tin nào” mà là “giảm tối đa thủ tục, giấy tờ, minh bạch, công khai, sử dụng công nghệ thông tin”. Nếu cơ quan có thẩm quyền sử dụng dữ liệu sẵn có, tra cứu hệ thống, không yêu cầu người dân làm gì thêm – đó là mục tiêu cần đạt được trong tương lai. Nhưng trong thực tế, có những địa phương, hệ thống chưa hoàn chỉnh, chưa đảm bảo tra cứu đầy đủ, nên bước thu thập tạm thời từ người dân có thể giúp “lấp” khoảng trống dữ liệu, tiến tới một hệ thống hoàn thiện hơn – từ đó mới cải thiện thủ tục hành chính về lâu dài.
- Yêu cầu người dân phối hợp, không phải “bắt buộc chịu phiền hà”
Việc người dân photo sổ đỏ nộp cho xã/phường không được biến thành gánh nặng. Quan điểm đúng là: đây là việc phối hợp giữa người dân với cơ quan quản lý để hoàn thiện dữ liệu phục vụ chính người dân. Nếu việc thu thập được tổ chức khoa học, rõ ràng, minh bạch, không phát sinh chi phí bất hợp lý, không làm chồng chéo với thủ tục khác – thì hoàn toàn phù hợp. Nhà nước bảo đảm tuyệt đối về an toàn thông tin, an ninh mạng trong quá trình tổ chức triển khai, xây dựng, hoàn thiện, vận hành và kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.
Tóm lại, bài viết kết luận rằng việc “yêu cầu photo sổ đỏ” luôn là đi ngược tinh thần cải cách hành chính là không chính xác.
Việc thu thập bản photo sổ đỏ ở một số địa phương chỉ là giải pháp tạm thời, phục vụ mục tiêu lớn hơn: xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ, rõ ràng, minh bạch – một nền tảng để cải cách hành chính thực sự, giảm thủ tục, tăng ứng dụng công nghệ thông tin. Đây chính là phù hợp với chủ trương của Chính phủ Việt Nam và Bộ Tài nguyên và Môi trường về chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính.
